Στο Δρόμο

"..κάπου μέσα στον δρόμο θα μου προσέφεραν την πέτρα της ζωής"

Με το εμβληματικό μυθιστόρημά του "Στο Δρόμο" (εκδ.πλέθρον,μετάφραση Δήμητρα Νικολοπούλου) ο Τζακ Κέρουακ  έγινε ο κύριος εκφραστής της γενιάς της Μπητ, όπως ο ίδιος την ονόμασε.Με εξαίρεση το έργο του Κέρουακ, το "Ουρλιαχτό" του Γκίνσμπεργκ και το "Γυμνό Γεύμα" του Μπάροουζ,τα υπόλοιπα λογοτεχνικά εγχειρήματα των εκπροσώπων της γενιάς αυτής ξεχάστηκαν γρήγορα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως το αποτύπωμα που άφησε σε άλλους τομείς δεν ήταν αρκετά έντονο.Το κίνημα των χίπις σχετίζεται άμεσα με το πνεύμα ελευθεριότητας της Μπητ Γενιάς, ενώ σπουδαίοι καλλιτέχνες, όπως ο Μπομπ Ντίλαν, αναγνωρίζουν πόσο μεγάλη ήταν η επιρροή που τους άσκησε.

Το μυθιστόρημα χωρίζεται σε τέσσερα μέρη που αναφέρονται στα ισάριθμα ταξίδια που πραγματοποίησε την περίοδο 1947-1950 ο Σαλ Πάρανταιζ, περσόνα του Κέρουακ  ,ο οποίος επίσης ταξίδεψε στην Β.Αμερική το διάστημα αυτό. Η αμερικανική νεολαία, που πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης, εμφανίζεται διψασμένη για ελευθερία,αποφασισμένη να καθορίσει η ίδια τον τρόπο που θα ζήσει.Τη δεκαετία του ΄50 οι Η.Π.Α. γνωρίζουν ένα κύμα πουριτανισμού που ξεκινά από τη λογοκρισία στον κινηματογράφο, τα κόμικς και φτάνει μέχρι το κυνήγι μαγισσών σε βάρος των κομμουνιστών. Η απάντηση που δίνει η γενιά της Μπητ είναι το απενοχοποιημένο  σεξ, τα ναρκωτικά,  η αποδέσμευση από τις κοινωνικές υποχρεώσεις και τις  καταπιεστικές σχέσεις ,και πρωτίστως το δικαίωμα στην περιπλάνηση, ακριβώς γιατί η δυνατότητα φυγής είναι η ύψιστη απόδειξη  ελευθερίας.

                                                             Ο Τζακ Κέρουακ

Ο Κέρουακ με τα ταξίδια που έζησε και περιγράφει, ακολουθεί ένα μακρύ νήμα που μας οδηγεί στην κοιτίδα της αμερικανικής παράδοσης, στους cowboys και τους τυχοδιώκτες που ξεκίνησαν για την "Άγρια Δύση" (προς τις δυτικές ακτές ταξιδεύει και ο Σαλ) ψάχνοντας περιπέτειες και πλούτο, στη Μεγάλη Εξόρμηση, όπως ονομάστηκε η περίοδος που ο πυρετός του χρυσού έκανε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να κυνηγήσουν την τύχη τους στο Γιούκον, το Κλοντάικ και την Καλιφόρνια.Αλλά και σε λογοτεχνικό επίπεδο μήπως την ίδια κουλτούρα της φυγής και της περιπλάνησης δε συναντούμε στο "Moby Dick" και στις "Περιπέτειες του Χακ Φιν", τους θεμέλιους λίθους της αμερικανικής λογοτεχνίας;

Τέσσερα ταξίδια στη Δύση ,λοιπόν, μπουλούκια ρέμπελων "παράφορα κυριευμένων από τη ζωή" που με άδειες τσέπες διασχίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα, κάνουν οτοστόπ, πιάνουν δουλειές του ποδαριού, μεθούν, ξενυχτούν στους δρόμους, στα μπουρδέλα, στα μπαράκια. Το "Στον Δρόμο" είναι η επαναλαμβανόμενη περιγραφή τέτοιων καταστάσεων, δεν έχει πλοκή με τη στενή του όρου έννοια, δεν ενδιαφέρεται τόσο για τους χαρακτήρες, απλώς παρουσιάζει έναν τρόπο ζωής που ενσαρκώνει καλύτερα από οποιονδήποτε ο Ντην Μόριαρτι. Προσωπικά βρήκα κουραστική αυτήν την μανιέρα, ίσως γιατί είμαι αρκετά απομακρυσμένος από τα ΄50s και τα ΄60s ή επειδή το βιβλίο αποδείχτηκε λιγότερο τολμηρό από ό,τι περίμενα.Ο μύθος που χτίστηκε γύρω του είναι μεγαλύτερος και ίσως επιδραστικότερος από το βιβλίο αυτό καθαυτό, μια ιστορία για νέους που δεν φοβήθηκαν να γυρίσουν την πλάτη στην ομαλότητα της ρουτίνας και έζησαν εκούσια στο περιθώριο, ιστορία που έχουμε ανάγκη να εφεύρουμε ώστε έστω ,και ψευδαισθητικά, να πιστεύουμε πως η φυγή είναι πάντα μια διέξοδος.Το παρακάτω απόσπασμα είναι το χαρακτηριστικότερο αυτής της νοοτροπίας και ένα από τα ωραιότερα που έχουν γραφτεί:

"Πήγαιναν χορεύοντας μέσα στους δρόμους σαν τρελοί, και σερνόμουν από πίσω τους όπως κάνω σε όλη μου τη ζωή για ανθρώπους που μ΄ενδιαφέρουν, γιατί οι μόνοι άνθρωποι που υπάρχουν για εμένα είναι οι τρελοί, αυτοί που είναι τρελοί για ζωή, τρελοί για κουβέντα, τρελοί να σωθούν, που θέλουν να τα χαρούν όλα μέσα σε μια και μόνη στιγμή,αυτοί που ποτέ δεν χασμουριούνται, ή λένε ένα κοινότοπο πράγμα, αλλά που καίγονται, καίγονται όμοια με τις κίτρινες μυθικές φωτιές των ρωμαϊκών πυρσών, εκπυρσοκροτώντας σαν πυροτεχνήματα ανάμεσα στ΄άστρα και στη μέση βλέπουμε το μπλε φως του πυρήνα τους να σκάει κι ο καθένας κάνει" Αααα!"

Υ.Γ. Πρόσφατα γυρίστηκε και ταινία βασισμένη στο βιβλίο, αλλά ακόμα δεν έχει προβληθεί στις αίθουσες.