Δευτέρα 13 Μαΐου 2013

Πρώτη αναλαμπή

 Η συλλογή διηγημάτων του πρόωρα χαμένου Ρέιμοντ Κάρβερ "Λοιπόν, θα πάψεις σε παρακαλώ"(εκδ.μεταίχμιο, μετάφραση Γιάννης Τζώρτζης) μπορεί να μην είναι αριστουργηματική στο σύνολό της , όπως ο Καθεδρικός Ναός και οι Αρχάριοι, ωστόσο περιέχει αρκετά διαμάντια και διαθέτει σε σχεδόν πλήρη μορφή όλα εκείνα τα στοιχεία που καθιστούν  υπέροχη τη γραφή του σπουδαίου αυτού συγγραφέα και μεγαλειώδη τα έργα του. Ο Κάρβερ με τη συλλογή αυτή(1976)  έκανε ουσιαστικά την είσοδο του στον λογοτεχνικό κόσμο και στα δώδεκα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι το θάνατό του πρόλαβε να καταξιωθεί ως μεγαλύτερος μεταπολεμικός διηγηματογράφος των Η.Π.Α.

Το σκηνικό των σύντομων ιστοριών- ελάχιστες είναι αυτές που ξεπερνούν τις είκοσι σελίδες- είναι το ίδιο, αυτό που πάντα επιλέγει ο συγγραφέας για να παρουσιάσει την ξαφνική συντριβή των ηρώων του: άνθρωποι από τα μεσαία και κατώτερα στρώματα με ασταθές παρόν και αβέβαιο μέλλον, μικρές αμερικανικές πόλεις, σχέσεις που έχουν διαλυθεί ή κρέμονται από μια κλωστή. Όσον αφορά τη θεματολογία βλέπουμε για πρώτη φορά την προσπάθεια του Κάρβερ να δείξει πόσο οριακή είναι μια κατάσταση, χωρίς συνήθως να περιγράφει την διαφαινόμενη έκρηξη. Υπαινικτικά και χαμηλών τόνων τα διηγήματα έρχονται να αποτυπώσουν το γεγονός που οδηγεί τους ήρωες στην απρόσμενη παραδοχή της πραγματικότητας που προσπαθούν να ωραιοποιήσουν τόσο καιρό, είναι μια φωτογραφία στιγμής του γυαλιού που μόλις ράγισε. Όλες οι ιστορίες διακρίνονται για την εσωτερική τους ένταση και ο Κάρβερ δεν επιθυμεί να αναλύσει εξαντλητικά τα όποια περιστατικά, αντίθετα δείχνει πως ορισμένα συναισθήματα είναι αδύνατο να εκφραστούν και μόνο διαισθητικά μπορούμε να τα συλλάβουμε. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που οι διηγήσεις είναι τόσο μελαγχολικές και το τέλμα, στο οποίο βρίσκονται οι ήρωες, φαίνεται τόσο βαθύ.

Στο τόσο σκληρά αληθινό "Δεν είναι αυτοί ο άντρας σου" ένας σύζυγος ακούει κάποια σχόλια πελατών για την εμφάνιση της γυναίκας του ,που δουλεύει ως σερβιτόρα, και ξαφνικά καταλαμβάνεται από μια οξεία και απροσδιόριστη απέχθεια προς αυτήν. Θέλει να την αλλάξει, να αποβάλλει από πάνω του το στίγμα του αποτυχημένου που κυκλοφορεί πλάι σε μια μέτρια και παχουλή σύζυγο.Πρόκειται για το τέλος του έρωτά τους- αν υποθέσουμε πως αυτός υπήρξε- ή μήπως αρκεί η γνώμη των τρίτων για να αλλάξουν σε μια στιγμή τα συναισθήματά μας;Στο "νυχτερινό σχολείο" ένας άντρας που βγαίνει από ένα αποτυχημένο γάμο έχει την ευκαιρία για μια σύντομη νυχτερινή περιπέτεια με δυο φοιτήτριες, όμως δειλιάζει συνειδητοποιώντας τελικά τον εγκλωβισμό του. Το διήγημα "Ο Τζέρι, η Μόλι και ο Σαμ" συνδεέται με μια από τις αγαπημένες θεματικές του Κάρβερ, τις νευρώσεις και την απογοήτευση που γεννά η συζυγική ζωή. Ένας πατέρας νιώθει την αίσθηση του ανικανοποίητου να θεριεύει  μέσα του, καθώς η γυναίκα και τα παιδιά του δεν αρκούν για να δώσουν ενδιαφέρον στη ρουτίνα του, επειδή όμως δεν έχει το σθένος να βάλει ένα σωτήριο τέλος στο γάμο του, αποφασίζει να εκδικηθεί απλώς την οικογένειά του διώχνοντας το σκυλί από το σπίτι.

Και φυσικά από τη συλλογή δε λείπουν τα διηγήματα που φέρνουν τους ήρωες αντιμέτωπους με τον επίλογο των σχέσεών τους. Τρία αριστουργήματα της συλλογής  μιλούν για σχέσεις που έχουν διαγράψει τον κύκλο τους είτε το παραδέχονται οι ήρωες είτε όχι. Στο  "Τι γίνεται στην Αλάσκα" ένα ζευγάρι ετοιμάζεται να αλλάξει τόπο κατοικίας ,επειδή η γυναίκα βρήκε δουλειά, γεγονός που κάνει τον σύζυγο να αισθανθεί αποτυχημένος.Η υποσυνείδητη ζήλια και η οργή μπροστά στην προσωπική ήττα μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι το τέλος δεν αργεί. Στα "Σινιάλα" ένα ζευγάρι κάνει μια ύστατη προσπάθεια να σώσει τη σχέση του, όμως το δείπνο δεν εξελίσσεται, όπως ακριβώς θα ήθελαν.Τέλος στο "Λοιπόν, θα πάψεις σε παρακαλώ" που δίνει τον τίτλο στη συλλογή, οι υποψίες του συζύγου πως η γυναίκα του τον απάτησε τον εξωθεί στα άκρα, καθώς βλέπει τα πάντα γύρω του να καταρρέουν σε μια στιγμή.

Ανθρώπινος, με κοφτερή ματιά και τραγική επίγνωση των ανθρώπινων αδυναμιών, ο Κάρβερ είναι ο συγγραφέας που θα μπορούσε να αντλήσει υλικό από τη ζωή του καθενός από εμάς, χωρίς ποτέ να γίνει κοινότοπος και βαρετός. Για αυτό και είναι τόσο αγαπημένος.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου