Κυριακή 2 Ιουνίου 2013

Το δικό μου σινεμά

 Λατρεύω το σινεμά.Βλέπω μανιωδώς ταινίες, τουλάχιστον τέσσερις τη βδομάδα, χωρίς να κάνω ελιτίστικες διακρίσεις.Ό,τι έχω μάθει για το σινεμά, το οφείλω σε έναν συνομήλικο μου, ο οποίος με την απίστευτη για την ηλικία του κινηματογραφική του παιδεία μου έδωσε τα πρώτα ισχυρά ερεθίσματα, και σε έναν ευαίσθητο και βαθιά καλλιεργημένο πενηντάρη, που όχι μόνο με οδήγησε στα ωραιότερα μονοπάτια αυτού του μαγικού κόσμου, αλλά επιπλέον μου έμαθε να περιπλανιέμαι σε αυτόν απροκατάλυπτα, να αποδέχομαι κάθε είδους ταινία και να αντλώ από αυτήν όση απόλαυση μπορεί να μου προσφέρει., να μη υποκλίνομαι στις αυθεντίες των διάφορων "κανόνων" που έχουν σχηματιστεί με την πάροδο του χρόνου.

Ποτέ -αν και κατά συρροήν λιστομανής-δεν κάθισα να σκεφτώ ποιες είναι οι αγαπημένες μου ταινίες.Δεν μιλάω για τις τεχνικά αρτιότερες, ούτε για τις ποιο βραβευμένες.Συχνά δυσανασχετώ όταν βλέπω αντίστοιχες λίστες σκηνοθετών και λοιπών, θεωρώντας τες παρωχημένες και αυστηρά προσκολλημένες σε ακαδημαϊκά κριτήρια.Είναι κάτι μήνες που η ιδέα αυτή γυροφέρνει στο μυαλό μου- η Κατερίνα καταλαβαίνει τι λέω, με τόση πίεση που της έχει ασκηθεί για να αναρτήσει σχετική λίστα- ήρθε και η συζήτηση με μια φίλη  και κάπως έτσι αποφάσισα να διαλέξω ποιες είναι αυτές οι ταινίες που μέχρι τώρα έχουν καταφέρει να χαραχτούν μέσα μου.Όταν διαλέγεις τις αγαπημένες σου ταινίες, αναγκαστικά περιορίζεσαι στα υποκειμενικά κριτήρια αισθητικής και ,κυρίως, στα δικά σου βιώματα και αναγνώσματα, που σε κάνουν να βλέπεις μια κοινότοπη για τους άλλους ταινία με εντελώς διαφορετικό τρόπο.

Έθεσα στον εαυτό μου ως αυθαίρετο όριο τον αριθμό είκοσι- αριθμός μικρός, που ,αν και δεν θα μου επιτρέψει μια πλήρη  παρουσίαση, με αναγκάζει να επιλέξω αυτές που πραγματικά με συγκίνησαν και με μάγεψαν περισσότερο.Δεν μπήκα ασφαλώς στη διαδικασία να ιεραρχήσω τις ταινίες της λίστας, γιατί πρόκειται για ένα αρκετά ετερόκλιτο μείγμα. Αυτές λοιπόν, προς το παρόν, είναι οι αγαπημένες μου ταινίες.Όσοι έχουν όρεξη ας ακολουθήσουν είτε στα σχόλια, είτε στα δικά τους ιστολόγια.

1.Ο Νονός(1972)-Κόπολα
  Ο Νονός είναι κάτι πολύ περισσότερο από την καλύτερη γκανγκστερική ταινία όλων των εποχών,,μπροστά στην οποία όλες οι υπόλοιπες του είδους μοιάζουν μέτριες. Στο έπος αυτό δεν εντυπωσιάζει μόνο η έξοχη παρουσίαση της οργάνωσης και του τρόπου δράσης της φαμίλιας και της Κόζα Νόστρα, της ατέλειωτης διελκυστίνδας εξουσίας στο κόσμο του εγκλήματος.Όχι, ο λόγος που αυτό το φιλμ είναι τόσο σπουδαίο ακούει στο όνομα Μάρλον Μπράντο.Ο ηθοποιός ,που άλλαξε τον κινηματογράφο ,σε μια αυτοκρατορική ερμηνεία, με την αυτοπεποίθηση σμέρνας μέσα στο σπήλαιο της, δημιούργησε μια αρχετυπική φιγούρα που δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Με ράθυμες πλην βέβαιες  κινήσεις, την χαρακτηριστικά βραχνή και αργόσυρτη φωνή με έκανε να αγωνιώ για τη στιγμή που η κάμερα θα στρεφόταν ξανά σε αυτόν. Η ταινία είναι γεμάτη από αριστουργηματικές σκηνές, με αποκορύφωμα τη σεκάνς της βάφτισης όπου ο  έτερος "βασιλιάς" , Αλ Πατσίνο, παίρνει τα ηνία.


2.Η νύχτα του κυνηγού(1955)-Λότον
 Τα φιλμ νουάρ είναι  από τις αγαπημένες μου κατηγορίες ταινιών. Η νύχτα του κυνηγού, για δεκαετίες έμεινε στο περιθώριο -λοιδωρήθηκε μάλιστα από τους κριτικούς όταν κυκλοφόρησε- όμως πλέον θεωρείται δίκαια ως το διαμάντι του είδους.Ατμοσφαιρικό, με εξπρεσιονιστικούς φωτισμούς και έναν καταπληκτικό Ρομπερτ Μίτσαμ στον πρωταγωνιστικό ρόλο.Αν ένα φιλμ νουάρ μπορεί να σε κάνει να ανατριχιάσεις,αυτό είναι η ταινία του Λότον. Απαραίτητο βέβαια να αναφερθώ και στο λυρισμό της σκηνής που η φύση γύρω από το ποτάμι "ξυπνάει", καθώς και στη για σεμινάριο διαχείριση του σασπένς σκηνή της σκάλας.



3.Ο Καλός, ο κακός και ο άσχημος(1966)-Λεόνε
Ο τελειομανής Λεόνε πρόλαβε να γυρίσει λίγες ταινίες. Παρότι θεωρώ εξίσου αγαπημένα το "Κάποτε στην Αμερική" και τη "Μονομαχία στο ελ πάσο", επιλέγω αυτό το θρυλικό γουέστερν για τη λίστα μου. Δράση, ανατροπές, φαρμακερές ατάκες, μυστηριώδεις ήρωες με παρελθόν, γκρο πλαν στα γεμάτα συσπάσεις πρόσωπά τους.Στα συν της ταινίας ο τρόπος που ανασυντίθεται η εποχή- ο Λεόνε χρησιμοποίησε ένα σωρό αντίκες και έκτισε ένα ολόκληρο χωριό για να μας μεταφέρει την αύρα της άγριας δύσης.


4.Καζαμπλάνκα(1942)- Κούρτιζ
Αυτή η ταινία πιθανότατα είναι η πιο λατρεμένη των σινεφίλ παλαιάς κοπής.Η Μπέργκμαν και ο Μπόγκαρτ είναι το απόλυτο ειδύλλιο της κινηματογραφικής ιστορίας.Ποιος δε συγκινήθηκε στη σκηνή του αεροδρομίου;Όλοι ψάχνουμε το Παρίσι μας για να αντέξουμε το παρόν μας.




5.Σατυρικόν(1969)-Φελίνι
Λοιπόν, αυτή είναι η πιο ανορθόδοξη επιλογή μου.Και το λέω αυτό γιατί δεν έχω κατανοήσει τι ακριβώς θέλησε να κάνει ο Φελίνι σε αυτήν την ταινία.Παρόλα αυτά κατάφερα να την απολαύσω στο έπακρο.Κάποιος θα έλεγε ότι οι 2,5 ώρες της καταντούν κουραστικές, όμως νομίζω ότι το Σατυρικό, γεμάτο σύμβολα, μυθολογικές αναφορές, δάνεια του θεατρικού τρόπου,χρώματα και ευφάνταστο μακιγιάζ που παραπέμπουν στο ρωμαϊκό κιτς, είναι εικαστικά η καλύτερη ταινία του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Σχεδόν μυσταγωγικό θα έλεγα.

6.Amarcord(1973)-Φελίνι
Ωραία, εδώ νομίζω κατάλαβα πολύ καλά τι κάνει ο δαιμόνιος Ιταλός. Άμαρκορντ σημαίνει θυμάμαι.Μια αναβίωση της προσωπικής του ιστορίας συνιστά η αυτή η ταινία-επιτομή του φελινικού σύμπαντος.Κάπου παλιότερα είχα αναφέρει πού οφείλεται η μαγεία αυτού του έργου: δείξτε μου άλλον σκηνοθέτη που κατάφερε να κινηματογραφήσει πάνω από είκοσι χαρακτήρες, να τους ηθογραφήσει, έστω και σε αδρές γραμμές, και να ανασυνθέσει μια μικρή κοινωνία.Απλώς υποκλίνομαι στο μεγαλείο του.


7.Ο Γατόπαρδος(1963)- Βισκόντι
Ο Βισκόντι είναι ,ίσως, ο σκηνοθέτης που αγαπώ περισσότερο.Ενώ ο Φελίνι ήθελε να κινηματογραφήσει τον κόσμο, το μεγάλο τσίρκο, τις φωνές, ο Βισκόντι εστίαζε σε μοναχικούς ήρωες, φτωχούς προλεταρίους(Ρόκκο και τα αδέλφια του, Η γη τρέμει, Διαβολικοί εραστές)) ή παρηκμασμένους αστούς(Ο Αθώος,Καταραμένοι) που παρακολουθούν βουβοί την κατάρρευσή τους. Κοινό σημείο των δυο ταινιών είναι η άψογη αισθητική τους.Ο Γατόπαρδος είναι κορυφαίο δημιούργημα γιατί μένει πιστό στο πνεύμα ενός αξεπέραστου μυθιστορήματος και διαπνέεται από μια ανυπέρβλητη αισθητική κομψότητα.Κάθε λεπτομέρεια είναι προσεγμένη στην εντέλεια, κάθε πλάνο είναι μια ζωγραφιά.Ναι, έχω δει την ταινία παγώνοντας την εικόνα κάθε λίγο για να χαζέψω.


8. 12(2007)-Μιχάλκοφ
 Η ταινία είναι remake των 12 ενόρκων του Λουμιέ.Αυτή μου αρέσει περισσότερο.Διαδραματίζεται όλη στο γυμναστήριο ενός επαρχιακού σχολείου, όπου οι ένορκοι εξετάζουν την ενοχή ή μη ενός κατηγορουμένου, και παράλληλα ανακαλύπτουν τον εαυτό τους και τους συνομιλητές τους.Γεμάτη νεύρο και προβληματισμούς για το τι τελικά σημαίνει η απονομή της δικαιοσύνης, το φιλμ φέρνει πρωταγωνιστές και θεατές αντιμέτωπους με ηθικά διλήμματα, ώστε το τέλος να έρθει σαν κάθαρση. 

9.Beyond a reasonal doubt(1956)-Fritz Lang
Ένα ακόμη υπέροχο φιλμ νουάρ, στο οποίο ένας δημοσιογράφος και ο επίδοξος γαμπρός του προσπαθούν να αποδείξουν την ανάγκη κατάργησης της θανατικής ποινής, στήνοντας οι ίδιοι ένα έγκλημα.Μικρό διαμάντι.

10.Dogville(2003)- Τρίερ
 Ο Τρίερ πιθανότατα είναι μισότρελος, αλλά αυτή η ταινία με τη μινιμαλιστική λογική καταφέρνει να αποκαλύψει το κτήνος που κοιμάται μέσα μας, πολύ πιο εύγλωττα από ότι μπόρεσε ο Μπουνιουέλ όσες φορές το προσπάθησε ή ο Μπρεσσόν στο ιεροποιημένο  από την κριτική "Στην τύχη ο Μπαλτάζαρ".


11.Psycho(1960)-Χιτσκοκ
  Σε πείσμα όλων όσων θεωρούν ότι ο Δεσμώτης του Ιλίγγου είναι η καλύτερη στιγμή του Χίτσκοκ , η Ψυχώ είναι η αγαπημένη μου ταινία του ευφυούς και ιδιόρρυθμου σκηνοθέτη. Για το σασπένς της, το γοητευτικό αν και δυσπρόσιτο ψυχολογικό της υπόβαθρο, τη σκηνή του μπάνιου και το σαλεμένο βλέμμα του Πέρκινς.


12.Dr.Strangelove(1964)-Κιούμπρικ
 Λέγαμε για διάνοιες, κατά φωνή και ο Κιούπρικ, ο άνθρωπος που κατάφερε να γυρίσει από ένα αριστούργημα σε κάθε κινηματογραφικό είδος πλην του μιούζικαλ- αν και πειραματίστηκε λίγο μαζί του στο Κουρδιστό Πορτοκάλι. Είπα ότι δε θα επιλέξω πολλές ταινίες του, γιατί τότε θα είχαμε σοβαρό πρόβλημα χώρου·θα μπορούσα να βάλω 3-4 ταινίες του στη λίστα,αλλά θα περιοριστώ σε μια. Τo Dr. Strangelove, με τον Πήτερ Σέλερς σε τρεις ρόλους παρακαλώ, είναι μια από τις πιο απολαυστικές και έξυπνες κωμωδίες που έχω δει.


13.Oι ονειροπόλοι(2003)-Μπερτολούτσι
Για αυτήν την ταινία έχει τσακωθεί κόσμος και κοσμάκης, θεωρώντας την πορνογραφικό εκχυδαϊσμό του Μάη του ΄68.Εγώ αυτό που είδα ήταν μια ατομική επανάσταση, ανεξάρτητα από τη συλλογική εξέγερση, τριών νέων διψασμένων για ζωή και τέχνη. Το μόνο που τελικά μπορούμε να αλλάξουμε είναι η μικρή μας σφαίρα και αυτό μέχρι να έρθει κάτι απ έξω να μας συνθλίψει.



14.Αγάπα με αν τολμάς(2003)-Σάμιουελ
 Σίγουρα δεν είναι μια από τις καλύτερες ταινίες που έχουν γυριστεί. Είναι με αντικειμενικά κριτήρια η χειρότερη της λίστας. Είναι όμως η καλύτερη ρομαντική κομεντί, προσωπικά τη θεωρώ ανώτερη από την Αμελί, που έχω δει.Τηρεί με τους κανόνες του παιχνιδιού και τελικά τους ξεπερνάει, παρουσιάζοντας τον έρωτα όπως θα πρεπε να είναι: έντονος και παιγνιώδης. Αν δεν την έχετε υπόψη, φροντίστε να είστε ερωτευμένοι όταν θελήσετε να την πρωτοδείτε.

15. Αποκάλυψη Τώρα(1979)-Κόπολα
 Ο Κόπολα με αυτήν την ταινία κατάφερε να ξεπεράσει το βιβλίο του Κόνραντ. Η καρδιά του σκότους  μεταφέρεται από το Κονγκό στο Βιετνάμ, και η κάμερα ακολουθεί έναν Αμερικάνο στρατιώτη που διασχίζει τη χώρα για να συναντήσει τον στρατηγό Κουρτς ,που έχει αυτονομηθεί  με τα στρατεύματά του. Ο Μάρλον Μπράντο εμφανίζεται στο τελευταίο μέρος της ταινίας για να ενσαρκώσει το απόλυτο σκοτάδι.Και αυτό που μένει είναι η η φρίκη, η φρίκη.Ο ορισμός του κλέβω όλη την ταινία σε ένα δεκάλεπτο.Η σημειολογία της σκηνής με τα ελικόπτερα που βομβαρδίζουν ενώ ο σμηναγός ακούει Βάγκνερ, παραμένει τόσο έξυπνη.



16.Η παγίδα(2007)-Γκολούμποβιτς
Βρήκα συμπτωματικά αυτήν τη σέρβικη ταινία. Ένας πατέρας αναγκάζεται να γίνει δολοφόνος ώστε να εξασφαλίσει χρήματα για την εγχείριση του γιου του.Το έργο παίρνει διαστάσεις αρχαίας τραγωδίας και με κράτησε με κομμένη την ανάσα μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο.


17.Τα παιδιά του παραδείσου(1945)-Καρνέ
Μέσα στη μαυρίλα του παγκοσμίου πολέμου, κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, μερικοί Γάλλοι ηθοποιοί θέλησαν να μεταφερθούν στην Μπελ Επόκ και στον κόσμο των μποέμηδων θεατρανθρώπων. Ώρες ώρες φλύαρο , αλλά τόσο γοητευτικό!


"Eίσαι απίστευτος, Εδουάρδε! Όχι μόνο είσαι πλούσιος, αλλά θέλεις ν’ αγαπιέσαι και σαν να ήσουν φτωχός! Τι θ’ απομείνει τότε στους φτωχούς; Λογικέψου. Mη θέλεις να τους τα στερήσεις όλα!".

18.Seven(1995)-Φίντσερ
Οπαδός των θρίλερ δεν είμαι, μάλλον το αντίθετο. Ακόμα όμως δεν έχω βρει άτομο που να μην ενθουσιάστηκε με τη συγκεκριμένη ταινία.Σφιχτοδεμένη πλοκή με επίκεντρο ένα σίριαλ κίλερ που οργανώνει μεθοδικά επτά εγκλήματα, τιμωρώντας έτσι ανθρώπους που έχουν διαπράξει τα αντίστοιχα θανάσιμα βιβλικά αμαρτήματα.

19.Το Κεντρί(1973)-Ρόι Χιλ
Ταινία που την ευχαριστιέμαι με όλη μου την ψυχή όποτε την βλέπω! Όλο σκέρτσο και φινέτσα- ε, ο Νιούμαν και ο Ρέντφορντ παίζουν, το φιλμ καταγράφει τις κομπίνες κάποιων απατεώνων που προσπαθούν να κάνουν το μεγάλο κόλπο κάπου στη δεκαετία του ΄30. Σατανικά έξυπνη και κολάσιμα απολαυστική.






20. Δασκάλα Πιάνου(2001)- Χάνεκε
 Τώρα συνειδητοποιώ πόσες ταινίες έμειναν απέξω, αλλά δεν ήθελα να αφαιρέσω τους Ονειροπόλους ή το Αγάπα με αν τολμάς, οπότε θυσιάζω κάποιες που υπερτερούν ποιοτικά.Λοιπόν ο Χάνεκε είναι ο ορισμός του σαδιστή σκηνοθέτη που προσπαθεί να κάνει το θεατή να παρατήσει την ταινία.Θεωρώ ότι με τη Δασκάλα του Πιάνου, την ιστορία μιας σεξουαλικά καταπιεσμένης γυναίκας που αρχίζει να εξωτερικεύει τις νευρώσεις της, αγγίζει την τελειότητα. Σκληρή και εύστοχη ματιά ως συνήθως από τον Αυστριακό σκηνοθέτη.


Για να προλάβω σκέψεις τονίζω ότι δεν έχω αγγίξει μεγάλους σκηνοθέτες όπως ο Μπέργκμαν, ο Ταρκόφσκι και οι κλασικοί του ασιατικού κινηματογράφου( μάλλον περιμένω να πήξει λίγο το κεφάλι μου).Επίσης έχω ακήρυχτο πόλεμο με τη Νουβέλ Βαγκ- τους βαριέμαι!Όσον αφορά τώρα τη χρονολογική ασυμμετρία που παρατηρώ στη λίστα, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι :-)Εγώ τη δεκαετία του ΄80 ήμουν αγέννητος,αφήστε που τότε γυρνούσαν καλές ταινίες με το σταγονόμετρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου